NIETZSCHE’S ONTDEKKING VAN HET NIHILISME EN DE POST- TRUTH SAMENLEVING
Nietzsche voorziet al aan het eind van de 19de eeuw dat de wijze waarop de westerse cultuur zich ontwikkelt, de manier waarop mensen zich ontdoen van klemmende waarden en religieuze dogmatische opvattingen, weliswaar een bevrijding oplevert, maar tegelijkertijd de afgrond van het nihilisme opent.
Op filosofisch niveau, maar zeker ook in de praktijk van alledag, zitten we in de 21ste eeuw met de consequentie van het “god is dood” van Nietzsche en het postmodernistische “einde van de grote verhalen”. We moeten ons uiteenzetten met Sartre’s roep om je eigen verantwoordelijkheid op je te nemen en Arendt’s beroep op het socratische denken als tegenwicht tegen de gedachteloze onderwerping aan grote ideologieën.
In deze colleges willen we laten zien wat nihilisme is, voor Nietzsche én in onze tijd. In het huidige denken wordt een relatie gelegd tussen de opkomst van het postmodernisme en het ontstaan van de huidige verwarring over waarheid, feiten en wetenschappelijk denken. Ook wij zien een relatie tussen het ontstaan van een Post-truth samenleving en het nihilisme, maar niet als een fout die in de westerse filosofie gemaakt wordt door het postmodernisme, maar als een fase in de ontwikkeling van het rationele denken die weliswaar lastig is, maar ook noodzakelijk voor de verdere ontwikkeling van een mondiale cultuur.
Programma
- De historische lijn die uitmondt in het ontstaan van wat nihilisme genoemd gaat worden
- Het nihilisme van Nietzsche; verlies aan waarheid, waarden en eenheid.
- Moderne varianten van het nihilisme en het cynisme.
- De relatie nihilisme, postmodernisme en post-truth.
- De ontwikkeling van rationaliteit naar instrumentaliteit en de roep om irrationele waarden.
- Denken, voelen en nihilisme.
- Invullingen van het leven in een tijdperk van nihilisme.